۲۹ بهمن جشن سپندارمذگان، روز عشق
این ولنتاین چه بلوایی که به پا نکرده، بسیاری از مدتها پیش، تدارک آن را دیده اند؛ با اینکه این جشن در گذشته در میان جوانترها رواج داشته؛ اما حالا زوجهایی را که مدتها از دوران تاهلشان میگذرد نیز به تلاطم انداخته است.
این روزها مردم برگزاری جشنها و مناسبتهای خارجی را نشانۀ تجدد، تمدن و تفاخر میدانند. سفرۀ هفت‌سین نمی‌چینند، اما در آراستن درخت کریستمس اهتمام میورزند! جشن شب یلدا که به بهانۀ بلند شدن روز، برای شکرگزاری از برکات و نعمات خداوندی برگزار میشده است را نمیشناسند، اما همراه و همزمان با بیگانگان روز شکرگزاری برپا میکنند! همه چیز را در مورد ولنتاین و فلسفۀ نامگذاریش میدانند، اما حتی اسم ”سپندار مذگان“ به گوششان نخورده است.
با این همه بسیاری از کسانی که احساسات میهن دوستانه هنوز در افکارشان موج میزند مخالف برگزاری جشنهای فرنگی در ایران هستند.
چنانکه دکتر میرجلال الدین کزازی، استاد دانشگاه و اسطوره شناس برجسته ایرانی نیز وقتی مطلع میشود که «ولنتاین» تا این حد در ایران رواج یافته، میگوید: «به راستی مایه دریغ و اندوه من است که ما ایرانیان که یکی از دیرینهترین و باشکوهترین فرهنگهای جهانی را که گنجینه گرانبهای نیاکان ما است، داریم و بدان مینازیم، اما به جشنها یا دیگر هنجارهای فرهنگی بیگانگان روی بیاوریم.
بی هیچ گمان بهتر آن است که اگر میخواهیم زنان ایرانی را در جشنی گرامی بداریم، از جشن باستانی اسپندگان بهره ببریم که صدها سال پیش از جشن رومی «لوپرکالیا» یا جشن ترسایی ولنتاین پدید آمده است و آیینها و رسم و راههای آن یک سره ایرانی است و با منش و فرهنگ و تاریخ ما سازگار.»
او در ادامه درخصوص پیوند جشنهای ایرانی با جشن ولنتاین میافزاید: «جشن والنتین یا ولنتاین، جشنی است که در 14فوریه برگزار میشود. این جشن از جشنهایی است که در فرهنگ ترسایی از فرهنگ باستان به یادگار مانده است.
در روم کهن جشنی در پانزدهمین روز از ماه فوریه برگزار میشده است که «لوپر کالیا» نام داشته است. این جشن به لوپرکوس، خدای باروری و زرخیزی بازخوانده میشده است. یکی از آیینها در این جشن آن بوده است که دختران جوان رومی که خواهان یافتن شوهر بودهاند نامهای خود را مینوشتند، درگلدانی میریختهاند مردان جوان رومی به بازی بخت، یکی از این نامها را بیرون میآوردهاند؛ از آن پس این دختر و پسر جوان همانند نامزدهای امروزی چندی با یکدیگر میگذرانیدهاند تا اگر به همداستانی رسیدند، با هم پیوند زناشویی برقرار کنند.»
این استاد دانشگاه میافزاید: «در روم ترسا کیش این جشن در روز چهاردهم فوریه برگزار میشده است، آنچه از جشن باستانی در این جشن نو برجای مانده است، این است که این جشن هم به گونهای جشن زنان شمرده میشود.
در جشن ولنتاین مردان به زنان دلخواه خود گل یا شیرینی ارمغان میکنند.
دکتر کزازی میگوید: «اما آنچه این جشن را با جشنهای ایرانی پیوند میدهد تنها یک ویژگی در آن است، ویژگی مهم بزرگداشت زنان در این جشن رومی و ترسایی است از این رو جشن ولنتاین را میتوانیم با جشن اسپندگان بسنجیم
این جشن، جشنی بوده که ایرانیان آن را در بزرگداشت سپندارمذ یا سپنتا ارمئیتی که از فرشتگان زرتشتی است، برگزار میکرده اند. سپندارمذ پنجمین امشاسپند یا فرشته بزرگ است که واپسین ماه سال، پنجمین روز از ماه به نام او نامیده میشود.»
او این جشن را جشن زنان میخواند و میگوید: در این جشن مردان ایرانی زنان خود را سرگرم میداشته اند، برخود بایسته میدانسته اند که ارمغانی به آن پیشکش کنند.
به هر روی از دید زمان برگزاری نیز جشن اسپندگان که در پنجمین روز از اسفندماه برگزار میشده است، با جشن لوپرکالیا نزدیک است.
جشن ولنتاین را ما ایرانیان برگزار نمیکنیم. مگر خانوادههایی که آن چیستی ایرانی بودن خود را فرو نهادهاند و فرنگی وار رفتار میکنند.
چندین داستان در مورد ولنتاین وجود دارد که دو نمونه از آن را در اینجا میگوییم :
اگر این جشن بدین نام خوانده می شود از آنجاست که آن را به یکی از هفت مرد شهید ترسا باز میخوانند که والنتینوس نام داشته است.
در سده سوم میلادی کلودیوس دوم امپراتور روم، والنتینوس را که به آیین ترسایی گرویده بوده است بدان فرا میخواند که به کیش کهن باز گردد والنتیوس نمیپذیرد، از این روی کلادیوس به کشتن او فرمان میدهد.
دختر زندانبان وی، او را دوست میداشته است، والنتینوس پیش از مرگ نامه ای به این دختر مینویسد. آن نامه زمینه ای شده است برای نامیدن این جشن به جشن ولنتاین.»
****************
«در قرن سوم میلادی که مطابق میشود با اوائل امپراطوری ساسانی در ایران، در روم باستان فرمانروائی بوده است بنام کلودیوس دوم. کلودیوس عقاید عجیبی داشته است از جمله اینکه سربازی خوب خواهد جنگید که مجرد باشد. از این رو ازدواج را برای سربازان امپراطوری روم قدغن میکند. کلودیوس به قدری بی‌رحم و فرمانش به اندازه‌ای قاطع بود که هیچکس جرأت کمک به ازدواج سربازان را نداشت. اما کشیشی به نام والنتیوس (والنتاین)، مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری میکرد. کلودیوس دوم از این جریان خبردار میشود و دستور میدهد که والنتاین را به زندان بیندازند. والنتاین در زندان عاشق دختر زندانبان میشود. سرانجام کشیش به جرم جاری کردن عقد عشاق، با قلبی عاشق اعدام میشود… بنابراین او را به عنوان فدائی و شهید راه عشق میدانند و از آن زمان نهاد و سمبلی میشود برای عشق! »
فلسفه سپندار مذگان
اما کمتر کسی است که بداند در ایران باستان، نه چون رومیان از سه قرن پس از میلاد، که از بیست قرن پیش از میلاد، روزی موسوم به روز عشق بوده است!
این روز ”سپندار مذگان“ یا ”اسفندار مذگان“ نام داشته است. فلسفۀ بزرگداشتن این روز به عنوان ”روز عشق“ به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را سی روز حساب میکردند و علاوه بر اینکه ماه‌ها نام داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشت. به عنوان نمونه روز نخست ”روز اهورا مزدا“، روز دوم، روز بهمن (تندرستی، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم اردیبهشت یعنی ”بهترین راستی و پاکی“ که باز از صفات خداوند است، روز چهارم شهریور یعنی ”شاهی و فرمانروائی آرمانی“ که خاص خداوند است و روز پنجم ”سپندار مذ“ بوده است. سپندار مذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق میورزد. زشت و زیبا را به یک چشم مینگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان میدهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را بعنوان نماد عشق می‌پنداشتند. در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه یکی میشده است که در همان روز که نامش با نام ماه مقارن میشد، جشنی ترتیب میدادند متناسب با نام آن روز و ماه. مثلا شانزدهمین روز هر ماه مهر نام داشت و که در ماه مهر، ”مهرگان“ لقب میگرفت. همین طور روز پنجم هر ماه سپندار مذ یا اسفندار مذ نام داشت که در ماه دوازدهم سال که آن هم اسفندار مذ نام داشت، جشنی با همین عنوان میگرفتند. سپندار مذگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا میکردند. در این روز زنان به شوهران خود با مهر هدیه میدادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت میکردند.
ملت ایران از جمله ملتهائی است که زندگی‌اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است، به مناسبتهای گوناگون جشن میگرفتند و با سرور و شادمانی روزگار میگذرانده‌اند. این جشنها نشان دهندۀ فرهنگ، نحوۀ زندگی، خلق و خوی، فلسفۀ حیات و کلا جهان‌بینی ایرانیان باستان است. از آنجائی که ما با فرهنگ باستانی خود ناآشنائیم شکوه و زیبائی این فرهنگ با ما بیگانه شده است. نقطۀ مقابل ملت ما آمریکائیها هستند که به خود جهان‌بینی دچار میباشند. آنها دنیا را تنها از دیدگاه و زاویۀ خاص خود نگاه میکنند. مردمانی که چنین دیدگاهی دارند، متوجه نمیشوند که ملتهای دیگر شیوه‌های زندگی و فرهنگهای متفاوتی دارند. آمریکائیها به شدت قوم‌پرستند و خود را محور جهان میدانند. آنها بر این باورند که عادات، رسوم و ارزشهای فرهنگی‌شان برتر از سایرین است. این موضوع در بررسی عملکرد آنان به خوبی مشهود است. به عنوان مثال در حالی که این روزها مردم کشورهای مختلف جهان معمولا به سه، چهار زبان مسلط میباشند، آمریکائیها تقریبا تنها به یک زبان حرف میزنند. همچنین مصرانه در پی اشاعه دادن جشنها و سنتهای خاص فرهنگ خود هستند.منبع:
hakhamanesh.javanblog.com
جشن ولنتاین
"روز عشق و مهر ورزی"
چهاردهم فوریه برابر با 25 بهمن
سنت والنتاین در قرن سوم میلادی و در روم باستان زندگی می کرده است. هنگامی که امپراتور کلادیوس دوم به این نتیجه می رسد که سربازان مجرد در مقایسه با سربازان متأهل با کفایت تر و قدرتمندتر هستند ازدواج مردان جوان راغیر قانونی اعلام می کند تا بدین صورت بر تعداد سربازانش افزوده شود. والنتاین که این حکم را بسیار نا عادلانه می داند از فرمان کلادیوس سرپیچی می کند و مردان و زنان جوان را در خفا به عقد یکدیگر در می آورد. هنگامی که کلادیوس از این عمل والنتاین آگاه می شود وی را به مرگ محکوم می کند.
شهادت امام حسن عسکری علیه السلام
از زهر کینه کشتند امام عسگری را
از نو خزان نمودند، گلزار حیدری را
۲۳بهمن شهادت امام حسن عسکری علیه السلام را به شما مسلمانان ایران و جهان تسلیت عرض می کنم
رحلت پیامبر اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع)
دلم به یاد تو امشب لبالب از شور است
تو کیستی که حریمت چو کعبه مشهور است
رحلت پیامبر اکرم (ص) بر تمام مسلمین جهان تسلیت باد
گشته عالم، غرق ماتم
در عزای جواد الائمه
کرده زهرا ناله برپا
در عزای جواد الائمه
شد ز بیداد، شهر بغداد
کربلای جواد الائمه
شهادت مظلومانه جوانترین شمع هدایت و نهمین بحر کرامت، تسلیت و تعزیت.
امام جواد (ع) :
تا هنگامی که سپاسگذاری بندگان ادامه دارد افزایش نعمت های خداوند قطع نمیشود
شهادت مظهر جود و سخا و علم و معرفت، تسلیت و تعزیت
اربعین حسینی
بسوز ای دل که امروز اربعین است
عزای پور ختم المرسلین است
قیام کربلایش تا قیامت
سراسر درس، بهر مسلمین است
امشب شب اربعین مصباح هداست
دل یاد حسین بن علی شیر خداست
پروانه به گرد شمع حق پر زد و سوخت
امشب شب یاد عشقیاء و شهداست
به یاد کربلا دل ها غمین است
دلا خون گریه کن چون اربعین است
بــاز دگر بـاره رســیــد اربـعـیــن
جوش زند خـون حـسـیـن از زمیــن
شـد چـهـلـم روز عــزای حـسـیــن
جــان جــهــان بـــاد فدای حـسین
برای مشاهده متن و ترجمه زیارت اربعین به ادامه مطلب بروید: